Բայ

Բայը ցույց է տալիս գործողություն, եղելություն, ընթացք, որը բայ խոսքի մասը բնորոշող կարևորագույն հատկանիշ է
Բայի ուղիղ ձևը պատասխանում է ի՞նչ անել, ի՞նչ լինել հարցերին:

Բայը ունի հետևյալ քերականակա կարգերը՝  եղանակ, ժամանակ, դեմք, թիվ:

Բայն ունի երկու թիվ՝ եզակի և հոգնակի: 
Եզակի  թիվը ցույց է տալիս մեկ անձի կամ առարկայի գործողություն:
Օրինակ՝  սովորեցի, գնացիր, գալու է, մերժեց, ջարդեցի, գնում է, գրի՛ր, կկարդա:
Հոգնակի  թիվը ցույց է տալիս երկու և ավելի անձերի կամ առարկաների գործողություն:
Օրինակ՝ պատասխանեցինք, մտաք, խոնարհվեցին, ողջունեցինք, կգանք, պիտի խոսի:

Բայն ունի երեք դեմք.

I դեմք (երբ գործողություն կատարողը խոսողն է)- գալիս եմ, պիտի խոսեմ, բարկացել եմ

II դեմք (երբ գործողություն կատարողը խոսակիցն է)-գալիս ես, պիտի խոսես, բարկացած ես

III դեմք (երբ գործողություն կատարողը երրորդ անձն է)-գալիս է, պիտի խոսի, բարկացած է

Բայն ունի երեք ժամանակ՝ ներկա, անցյալ, ապառնի:
Ներկա  ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվում է խոսելու պահին: Օրինակ՝ սովորում ենք, խաղում է, նկարում եմ: 
Անցյալ ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվել է խոսելու պահից առաջ: Օրինակ՝ սովորում էի, սովորել ենք, սովորեցի:
Ապառնի  ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվելու է խոսելու պահից հետո: Օրինակ՝ սովորելու ենք, երգենք, կսովորեմ:

Առաջադրանքներ:

Տրված գոյականներից, ածականներից, դերանուններից, մակբայներից և ձայնարկություններից բայեր կազմի´ր:

Ա. Ծաղիկել, քարանալ, անունվանել, քարոզել, ձևել:
Բ. Մեծանալ, բարձանալ, կարմիրել, տափակել, սուրել:
Գ. Ոչինչանալ, բոլորել, նույնանալ, ամբողջանալ:
Դ. Կրկինանալ, արագանալ, դանդաղանալ, հաճախել:
Ե. Վա՜յ,ել մկըկըալ, տը՜զզալ, թրը՛խկալ:

2. Տրված բայերից նորերն ստացի´ր` դրանք բաղադրելով Բ խմբի նախածանցների հետ:

Ա. Նայել, կառուցել, գրել, ճառել, դառնալ, հայտնել:
Բ.Անդր, վեր, արտ, հակ, մակ, ստոր:

անդրադառնալ, վերադառնալ, վերանայել, վերակառուցել, վերագրել, արտագրել, արտահանել, հակաճառել, մակագրել, ստորագրել։

Մեր շրջապատում տեսնում ենք զանազան գույների մարմիններ: Իսկ ինչո՞վ է պայմանավորված մարմինների գույնը: Ինչու՞ է խոտը կանաչ, իսկ կակաչը՝ կարմիր, ինչու՞ է մուրը սև, իսկ ձյունը՝ ճերմակ: Արեգակնային լույսի սպեկտրում սովորաբար տարբերում են սահուն ձևով մեկը մյուսին անցնող 7 գույն՝ կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, երկնագույն, կապույտ և մանուշակագույն:Դրանց միավորման արդյունքում նորից ստացվում է սպիտակ լույս: Լույսը և գույնը բնության մեջ: Ծիածան

Հարցեր

1. Ինչի՞ց է կախված անթափանց մարմինների գույնը:

2. Ինչի՞ց է կախված թափանցիկ մարմինների գույնը:

3. Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ դեր կարող է ունենալ գույնը կենդանիների կյանքում:

Կենդանիների աչքերը կառուցվածքով տարբերվում են իրարից։Շատ կենդանիներ չեն տարբերում գույները։ Մեղուները տարբերում են դեղին և կապույտ գույները, ինչպես նաև մարդու համար անտեսանելի անդրամանուշակագույն ճառագայթները, բայց չեն ընկալում կարմիր գույնը։ Ձկները տեսնում են միայն մոտ հեռավորության վրա։

Բնագիտություն

Տնային առաջադրանք Պատասխանել հարցերին

1.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անկման անկյուն։

Ընկնող ճառագայթը և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անկման անկյուն։

2.Նշի՛ր հայելիների տեսաները։

Հայելիների տեսակներն են՝ հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր։

3.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադրաձման անկյուն։

Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն։

 4.Ի՞նչի շնորհիվ են ծառերը,շենքերը և այլ առարկաները երևում բոլոր կողմերից։

Լույսի ցրիվ անդրադարձման շնորհիվ են ծառերը, շենքերը և այլ առարկաներ երևում բոլոր կողմերից։

23.02.2022թ  Ինքնուրույն աշխատանք տասնորդական թվեր թեմայից

1.Առանձնացրու՛ տասնորդական կոտորակները
18/100,  —1/10 , 2/50 ,  -15/1 , 7/20 , 6/1000

2.Կոտորակները ներկայացրու’ տասնորդական կոտորակի տեսքով
3/4 =75/100   12/20=60/100        6/25=24/100      8/50=5          5/8=625/10

3.Տասնորդական կոտորակները գրի՛ր դիրքային գրառման տեսքով.

3/10, =0,3 15/100=0,15,   5/1000=0,005 26/10=2,6,   79/10=7,9,  1/10000=0,0007,

4.Անվանե՛ք տասնորդական կոտորակի բոլոր կարգերը.

ա) 106=6- միավոր, 0տասնորդական, 100-հարյուրերորդական. , 0

5.Կատարե՛ք գումարում  կամ  հանում

5,2+1,7= 6,9        14,12+5,17= 19 ,29          7+45,58=

32,9-12,8=      48,38-13,29=          158 -46,04=
3 – 0,9 =          12 – 9,48  =             17,04-5 =

6.Ուղղանկյան կողմերի երկարությունները 9,7  սմ եւ 8,1 սմ են։Ուղղանկյան մեծ կողմը մեծացրել են 10 անգամ , իսկ փոքր կողմը մեծացրել են  38,9 սմ-ով։ Որքա՞ն է ստացված ուղղանկյան պարագիծը

Պատ.`288սմ

 

22.02.2022

Ամբողջ թվից հանել տասնորդական թիվ 

Ենթադրենք ունենք 3 ամբողջ թիվ և նրանից փորձենք հանել  1,3 տասնորդական թիվ ։ 

3 ամբողջ թիվը ,կարող ենք գրել հետևյալ կերպ՝ 3, 0 ( երեք ամբողջ զրո տասնորդական) 

3,0-1,3= 1,7 

Քանի որ,  զրո տասնորդականից  չենք կարող հանել  երեք տասնորդական ,ապա ամբողջից պարտք կվերցնենք և կստացվի 

2,10-1,3=1,7 ( մեկ ամբողջ յոթ տասնորդական ) 

1.Կատարե՛ք հանում. 

ա) 3 – 0,1 =2,9,    գ) 10 – 9,68=0,32 ,   ե) 25 – 10,38=0,32,
բ) 5 – 2,63=2,37 ,      դ) 1 – 0,047 ,   0,953  զ) 102 – 96,24=5,76 

2.Կատարե՛ք հանում. 

ա) 1,037 – 1 =0,037,     գ) 8,002 – 8=0,002 ,      ե) 107,03 – 56=51,03 , 

բ) 3,263 – 2 1,263, դ) 11,397 – 9 =2,397, զ) 34,56 – 29=5,56 

3.Ուղղանկյան կողմերի երկարությունները 6,37 դմ եւ 10,01 դմ են։Ուղղանկյան մեծ կողմը փոքրացրել են 3,2 դմ-ով, իսկ փոքր կողմը՝ 5,5 դմ-ով։ Որքա՞ն է ստացված ուղղանկյան պարագիծը։ 

Պատ․՝ 16,26դմ 

4.Գտե՛ք արտահայտության արժեքը. 

 (0,241 – 0,15) ⋅ 100 + (3,72 + 14,25) ⋅ 10 , 

107,3527